Ebru Janssens-Kayan

‘Tweeëntwintig jaar geleden ben ik als liefdesmigrant naar Nederland gekomen,’ zegt Ebru-Janssens-Kayan (50) met een glimlach op haar gezicht. ‘Samen met mijn man Gerard en onze twee hondjes woon ik in Eindhoven. We hebben een dochter van twintig jaar, die in Leiden studeert. Uit Gerards eerste huwelijk heeft hij drie volwassen kinderen en bijna drie kleinkinderen. We hebben een druk en gezellig gezinsleven. Zelf ben ik nu vijftig. In 2002 ben ik met Gerard getrouwd. Ik ben geboren en getogen in een stadje in het noordwesten van Turkije, Kirklareli. Dat ligt in het Europese deel, tegen de grens met Bulgarije aan. Als kind kwam ik wel eens in de plaatselijke bibliotheek. Zo herinner ik me dat ik er deelnam aan een mandolinecursus. Mijn ouders lazen niet zo graag en ook ik heb niet veel boeken in die bibliotheek geleend. Later is dat veranderd en ben ik meer gaan lezen. Op mijn achttiende verhuisde ik naar Istanboel. Een enorme overgang, want ineens bevond ik mij in een metropool die bijna evenveel inwoners heeft als Nederland. Gedurende vier jaar volgde ik de universitaire studie streek- en stadsplanologie. Na afloop van die studie ben ik niet als planoloog gaan werken, want ik wilde de wereld verkennen. Aanvankelijk was het mijn plan om een sabbatical van een jaar te nemen. Tijdens het schrijven van mijn eindscriptie was ik namelijk al aangenomen als parttime stewardess van Turkish Airlines, maar in plaats van een paar maanden vliegen – mijn bedoeling – heb ik zes jaar voor deze luchtvaartmaatschappij gewerkt. Drie jaar in een deeltijdbaan en vervolgens drie jaar in een vaste aanstelling. Totdat ik op een vlucht mijn man ontmoette. Het was liefde op hoog niveau, zal ik maar zeggen.’

Briefje
‘Bij een nachtvlucht vanuit Bangkok stapte er ineens een twee meter lange, overduidelijk Europese man aan boord. Merhaba, zei hij tegen me, wat in het Turks hallo betekent. Tijdens het opstijgen en landen zaten we tegenover elkaar. We maakten een praatje, waaruit algauw bleek dat merhaba het enige Turkse woord was dat hij kende. Als verkoopmanager bij Stork was hij vaak op reis, vertelde Gerard me. Zijn klanten zaten grotendeels in Turkije en Azië. Nadat we afscheid van elkaar hadden genomen, gaf hij op een volgende vlucht een brief mee aan een steward van Turkish Airlines. Op dat briefje stond mijn naam. Ik vond het op een prikbord in de kantine en zo raakten we weer in contact. We hebben een jaar verkering gehad en na dat jaar namen we de beslissing, dat ik naar Nederland zou verhuizen.’

Hoe beviel Ebru de overstap van Turkije naar Nederland? ‘Ik was verliefd en in de wolken. Mijn taalopleiding werd tot mijn verrassing volledig betaald door de overheid. Doordeweeks zat ik op cursus en leerde de taal vrij snel, omdat ik zeer gemotiveerd was het Nederlands onder de knie te krijgen. Ik ben van nature een nieuwsgierig persoon en was continu nieuwe dingen aan het ontdekken. Als kunstliefhebber merkte ik bijvoorbeeld hoeveel er in dit opzicht te doen is in Nederland. Mijn instelling was: ik wil me deze taal en cultuur zo snel mogelijk eigen maken. Wellicht mede dankzij die positieve houding heb ik nooit negatieve dingen meegemaakt. Behalve die ene keer dat ik een uitzendbureau bezocht. Daar kreeg ik te horen dat ik als planoloog geen ervaring had en beter als schoonmaker aan de slag kon gaan. ‘Dat ga ik niet doen’, zei ik. Wel heb ik in een fabriek aan de lopende band gestaan.’

Mensenkennis
‘Als stewardess leer je omgaan met mensen, ook met moeilijke klanten. Bij Turkish Airlines kreeg je daarvoor een gedegen opleiding. Voor elke vlucht kreeg je een briefing, onder meer over hoe je te gedragen. Je kreeg te horen dat het zaak is begripvol om te gaan met klanten, al was het maar omdat mensen zich spiegelen aan jouw gedrag. Wat je er ook leerde, was flexibiliteit en improvisatievermogen. Op elke vlucht had je immers andere collega’s. Medewerkers met wie je soms dagen in een hotel zat, alvorens terug te vliegen. Dan leer je wel hoe je het best kunt omgaan met anderen. Spelenderwijs doe je zo mensenkennis op. Daar komt bij dat ik qua karakter vriendelijk en dienstverlenend ben. Ik hou ervan om mensen een prettige tijd te bezorgen en die instelling en ervaring komen van pas in mijn huidige baan bij de bibliotheek. De ervaring die ik tijdens het vliegen heb opgedaan kan ik hier goed gebruiken. De Bibliotheek Best is onderdeel van de Bibliotheek Eindhoven en dat houdt in dat ik op meerdere vestigingen actief ben, nu eens met deze projectgroep te maken heb en dan weer met die. Je moet dus flexibel zijn en goed kunnen samenwerken. Die eigenschappen heb ik ook aangewend in mijn vorige functies bij de gemeente Deurne waar ik eerst dienstverlener bouwzaken was en aansluitend regisseur omgevingsvergunningen.’

Sommige mensen maken in hun werkzame leven een wel heel opvallende carrièreswitch. Ebru Janssens-Kayan is een van hen, want de voormalige stewardess van Turkish Airlines is nu programmeur, ofwel eventmanager, bij de Bibliotheek Best. Een functie waarin ze naar eigen zeggen heel veel baat heeft bij de ervaringen, die ze hoog in de lucht opdeed.

Tekst en foto’s: EIMER WIELDRAAIJER

Hoofdpijn
‘In 2004 is onze dochter geboren. De eerste twee jaar heb ik voor haar kunnen zorgen, maar toen begon het te kriebelen. Thuiszitten en enkel moeder zijn is niks voor mij. Na de taalopleiding en wat uitzendbaantjes zag ik op een dag een vacature bij de gemeente Deurne, waar men een baliemedewerker zocht voor het geven van informatie over bestemmingsplannen aan de burgers. Ik heb in 2006 gesolliciteerd en werd aangenomen, hoewel mijn kennis van de Nederlandse wetgeving op dit gebied nihil was. Ik ben gewoon in het diepe gesprongen, maar terugkijkend kan ik wel zeggen dat de eerste maanden heel zwaar waren. Vanwege het ambtelijk jargon en de andere regelgeving dan in Turkije, kreeg ik hoofdpijn van de dossiers die op mijn bureau belandden. Toch bleef ik iets hebben van: niet zeuren, de mouwen opstropen en ervoor gaan. Niet in het minst omdat ik dankbaar was voor de kans die mij gegund werd. Met als gevolg dat ik gaandeweg toch promotie maakte en uiteindelijk terechtkwam in de functie van regisseur omgevingsvergunningen.’

Tot september 2024 bleef Ebru in dienst van de gemeente Deurne. Na achttien jaar in overheidsdienst vond ze het tijd voor een overstap. ‘Er kwam een nieuwe omgevingswet en ik had geen energie meer om mij daarin te verdiepen. Wat eveneens meespeelde, is dat ik in die periode ziek werd, te maken kreeg met borstkanker. Een jaar lang was ik uit de roulatie. Ik moest chemokuren, bestralingen en operaties ondergaan. Nu ben ik gelukkig weer helemaal gezond, maar mijn besluit dat het tijd was voor verandering bleef pal overeind staan.’

Verademing
‘Sedert twaalf jaar ben ik voorzitter van Turkish Professionals Network Eindhoven,’ schetst Ebru een van haar andere bezigheden. ‘Een non-profit vereniging waarin we professionals van Turkse afkomst bijeenbrengen door heel veel activiteiten te organiseren. Dat geeft mij enorme voldoening. Zodoende kwam ik op het idee om van mijn hobby mijn werk te maken. Ik kan mensen overtuigen om samen te werken en het organiseren van activiteiten doe ik met zeer veel plezier. Jaren geleden heb ik mijn huidige collega leren kennen, toen ik iets namens bovengenoemde vereniging organiseerde, en zij wees mij afgelopen zomer op een vacature bij de bibliotheek. Ik heb meteen geschreven en werd aangenomen, hoewel ik de sollicitatiecommissie te verstaan gaf: ‘Als jullie denken met mij een boekenwurm in huis te halen, heb je het mis. Ik heb andere kwaliteiten’. Mijn eerste indruk van de bibliotheek? Een verademing. Niets ten nadele van mijn voormalige collega’s bij de gemeente. Sterker: zij waren de reden dat ik zolang bij de gemeente ben gebleven, maar de creatieve sfeer van de bibliotheek sprak mij onmiddellijk veel meer aan. Ik was ook al een trouwe bibliotheekbezoeker, sprak vaak af in de bibliotheek, woonde soms activiteiten bij, dus het was niet zo dat ik – in tegenstelling tot sommige andere nieuwkomers – verrast was door het brede werkveld van de hedendaagse bibliotheek. De overgang naar de bibliotheek stelde mij in staat om niet alleen andere mensen, maar ook mijzelf verder te ontwikkelen.’

‘Als programmeur zet ik activiteiten voor volwassenen op. Daar kan ik mijn ei helemaal in kwijt. Eindelijk. Voorheen was ik drie dagen in de week bezig met een taak, waarvan de inhoud mij niet echt aansprak. Nu werk ik twintig uur, maar eerlijk gezegd steek ik veel meer tijd in deze baan. Dat vind ik niet erg. Als je iets leuk vindt, is het geen werk meer. Als ik ergens kansen zie, neem ik meteen contact op. En weet je wat het is? Ik zie overal kansen.’

Lotgenoot
‘Ik ben sinds enkele maanden actief voor de bibliotheek. Daarom ben ik nog druk bezig de behoeften van deze gemeenschap in kaart te brengen, mijn netwerk uit te bouwen. Ik moedig mensen en organisaties aan om samen iets te organiseren. Omdat ik zelf een Turkse achtergrond heb, sta ik daarbij wellicht meer open voor andere culturen. Als buitenlander praten ze met mij net iets gemakkelijker, zien ze mij als lotgenoot. Het werk dat ik nu doe vind ik zo leuk, dat ik hier met gemak met pensioen zou kunnen gaan. Dat duurt nog even en tot die tijd zet ik vol passie de schouders onder deze klus. Wat me vooral aanspreekt? Mensen met elkaar verbinden. Een podium zijn voor vragen vanuit de lokale gemeenschap.’

‘In mijn vrije tijd ben ik hobbyfotograaf en lid van de Fotoclub Contrast. Daarnaast ben ik, namens de bibliotheek, PBO-lid cultuur bij Omroep Best en bij het platform Dementievriendelijk Best. Ook daar zet ik lijntjes uit, spoor ik mensen aan om vanuit hun netwerkactiviteiten in de bibliotheek op te zetten. Of ik met het oog op de toekomst, plannen maak? Ik blijf inspelen op campagnes die al langer lopen, maar sta ook open voor nieuwe initiatieven. Ik heb de vrijheid om nieuwe ideeën te ontplooien en dat is heerlijk. Dat doe ik niet in mijn eentje, maar in teamverband en dat past perfect bij mij. Zoals ik ook hoop dat dit artikel collega’s bij andere bibliotheken ertoe zal aanzetten om ideeën en tips met mij uit te wisselen, zodat we wederzijds ons voordeel kunnen doen met elkaars ervaringen.’